Complementaire zorg

Complementaire zorg
Complementaire zorg is aanvullende zorg die gegeven wordt naast reguliere zorg. Complementaire zorg gaat uit van een holistische benadering die uitgaat van de lichamelijke, emotionele, mentale, spirituele en sociale behoeften. Complementaire zorg kan klachten verlichten zoals pijn, misselijkheid, braken, angst, vermoeidheid en slaapproblemen en kan de kwaliteit van leven verbeteren.

Hieronder worden een aantal interventies uitgelegd.


Luisteren naar muziek
De werking van het luisteren naar muziek is onderwerp geweest van veel wetenschappelijke studies in de afgelopen jaren. Het luisteren naar muziek haalt herinneringen en bepaalde gevoelens naar boven, kan helpen om angst en stress te verminderen, een gevoel van ontspanning creëren en kan troostend werken of juist vrolijk maken. Voor sommige mensen kan muziek zelfs helpen om fysieke pijn te verminderen of te beheersen. Daarnaast kan muziek een krachtig middel zijn om emoties te uiten en te verwerken. Het kan mensen helpen om gevoelens van verdriet, angst of eenzaamheid te uiten en te begrijpen, en kan bijdragen aan een gevoel van verbondenheid met anderen.

Toepasbaar bij
Symptomen van angst
Depressie
Vermoeidheid
Pijn

Vermijden bij
Delier
Psychose
Bij vermoeden van trauma of dementie is het raadzaam muziek luisteren eventueel in te zetten na consultatie met een muziektherapeut


Mindfulness
Mindfulness leert iemand om zonder oordeel de aandacht te richten op wat hij of zij nu ervaart aan gevoelens, gedachten en fysieke prikkels. Deze interventie was oorspronkelijk bedoeld om mensen met chronische pijn zich op een andere manier tot hun klachten te laten verhouden, maar wordt nu ook bij andere indicatie gegeven.

Toepasbaar bij
Angst
Depressieve klachten (ook bij partners)
Pijn
Stress
Vermoeidheid
Stemmingsstoornissen
Spiritueel lijden

Vermijden bij
Geen of weinig affiniteit met mindfulness
Suïcidaliteit
Ernstige alcohol- of drugsverslaving
Acute psychotische toestand

Uitvoering
Om mindfulness te leren toepassen is een training van gemiddeld acht sessies van 2,5 uur nodig. Voor de meeste patiënten is dit niet meer mogelijk, maar elementen uit de training kunnen wel worden toegepast. Hieronder enkele voorbeelden:
• In de handreiking Complementaire zorg vind je een pdf over de uitvoering van mindfulness.
• Online oefeningen van het Radboudumc Centrum voor Mindfulness
• Mindfulness-based Cognitive Therapy voor mensen met kanker


Ontspanningsoefeningen
Ontspanningsoefeningen zijn gericht op het ontspannen van het lichaam en het kalmeren van de geest. Er zijn verschillende vormen, die ook gecombineerd kunnen worden.

De meest gebruikte zijn
Ademoefeningen: beïnvloeden van het ademhalingspatroon of de ademfrequentie.
Spierontspanningsoefeningen: systematisch beurtelings aanspannen en ontspannen van spiergroepen.
Geleide visualisatie oefeningen: gebruik van mentale voorstellingen en visualiseren van situaties die ontspanning bevorderen.

Toepasbaar bij
Pijn
Angst
Stress
Depressie
Stemmingsstoornissen
Verbeteren van levenskwaliteit
Misselijkheid en braken
Dyspneu

Vermijden bij
Geen affiniteit met ontspanningsoefeningen
Lage bloeddruk
Hoge koorts, ijlen
Acute, ernstige pijn
Patiënt die instructies niet kan begrijpen
Verwardheid
Psychose
Ascites (in geval van ademoefening)
Ernstige longklachten (in geval van ademoefening)
Als ademoefeningen onrust geven (in geval van ademoefening)
Ernstige emotionele problemen (in geval van geleide visualisatie)
Psychiatrische problemen in het verleden (in geval van geleide visualisatie)
Hallucinaties (in geval van geleide visualisatie)
Moeite met concentreren (in geval van geleide visualisatie)


Massage
Massage van een lichaamsdeel verbetert de doorbloeding en geeft naast spierontspanning ook algehele ontspanning. Vaak wordt hand- of voetmassage toegepast. Buikmassage wordt toegepast bij obstipatie.
Aandachtspunten

Een patiënt moet de massage graag willen, en degene die de massage toepast moet zich er ook prettig bij voelen. Aandacht voor privacy en intimiteit is belangrijk. Massage kan worden toegepast door getrainde verpleegkundigen, maar ook door getrainde naasten. Dit kan worden gecombineerd met de dagelijkse verzorging. Belangrijk is rekening te houden met de vitaliteit van de patiënt: hoe minder energie, hoe zachter de aanraking.

Toepasbaar bij
Pijn
Misselijkheid
Slaapproblemen
Spanning en onrust
Angst
Depressie
Obstipatie (buikmassage)

Vermijden bij
Extreme angst en/of ernstige onrust
Toename van de klacht tijdens de massage
Pijn bij lichte aanraking van de huid (allodynie)
Wonden, infectie, metastaten, trombose, infuus etc.

Wees terughoudend bij
Polyneuropathie van de te masseren ledemaat
Lymfoedeem

Uitvoering
In de handreiking Complementaire zorg vind je een algemene werkwijze bij een massage.


Energetische interventies
Therapeutic touch (TT) en healing touch (HT) zijn verpleegkundige interventies die gebaseerd zijn op de gedachte dat de mens ook uit energie bestaat en dat deze energie bij ziekte uit balans is. De zorgverlener brengt bij TT en HT het energieveld meer in balans. Dit gebeurt met behulp van handbeweging met lichte aanraking op het lichaam of rondom het lichaam heen. Doel is dat de ontvanger innerlijke rust ervaart, er meer balans is in het proces waar ze zich op dat moment bevindt.

Toepasbaar bij
Pijn
Angst
Vermoeidheid
Depressie
Slaapproblemen
Onrust bij dementie

Vermijden bij
Als de patiënt weerstand heeft tegen de interventie

Uitvoering
In de handreiking Complementaire zorg vind je uitvoering Therapeutic Touch en uitvoering Healing Touch


Bron: Palliaweb.nl


mascha roedelof
mas©ha 2024
Midwife for the Living and Dying